Wat doet muziek met ons brein? 

Over de kracht van muziek

Samenvatting

De invloed van muziek is opmerkelijk. We genieten ervan en het kan ons helpen uit een crisis te komen. Mensen gaan uit hun dak op popconcerten, verstijfde Parkinson-patiënten maken ineens danspasjes, mensen met afasie kunnen “al zingend” de woorden vinden, kinderen beginnen te springen. Actief muziek maken bevordert de saamhorigheid bijvoorbeeld tijdens rampspoed en demonstraties. Reden genoeg om muziek serieus te nemen!

Muziek bereikt vele uithoeken van het brein. Beeldvormend onderzoek na de jaren 90 heeft dit duidelijk in kaart gebracht. Bij actief muziek maken (zingen, muziekinstrument) ontstaan nieuwe koppelingen tussen sensoriek en motoriek, zgn. audio-motor-koppelingen. Ieder muziekinstrument verwerft zo zijn signatuur in het brein: specifieke knooppunten en verbindingen binnen neurale muzieknetwerken. Ook hersengebieden die betrokken zijn bij emoties worden beïnvloed. 

Neurale muzieknetwerken overlappen met andere netwerken. Hierdoor kan muziek ook een invloed hebben op de cognitieve ontwikkeling. Kinderen die muziekles hebben, doen het vaak beter op school. Muziek houdt vele neurale netwerken actief en beschermt daardoor ook tegen aftakeling. Tegelijk is het belangrijk je te realiseren dat muziek een zeer individuele zaak is: bij een bepaald muziekstuk is de een is tot tranen toe ontroerd, de ander ergert zich slechts aan het lawaai; de een wordt warm van pianospel, de ander van de klank van een basklarinet. De uitdaging ligt er om de goede match te vinden.

Dit neurowetenschappelijk gedachtegoed nodigt uit om muziek een belangrijke en vaste plaats te geven in onze samenleving. Door een breed aanbod kan ieder zich oriënteren en een keuze maken. Toegang tot muzieklessen moet weer laagdrempelig en voor iedereen betaalbaar gemaakt worden. Ook mensen in zorginstellingen kunnen profiteren van de krachtige invloed van muziek. 

Literatuur 

B. van Cranenburgh: Muziek en brein. Over de kracht van muziek. Tweede druk. Toegepaste neurowetenschappen, Haarlem 2022 (verkrijgbaar tijdens de lezing met korting (van € 20.- voor € 15.-)

Oliver Sacks: Musiciphilia. Ned. Vert. Meulenhoff 2007

-