-
Daan Manneke
Sedert jaar en dag ben ik gefascineerd door het magische windorgel op de boulevard van Vlissingen. Onafgebroken zingt dit instrument – een verzameling van 50 bamboestammen – een symfonie van steeds andere (en steeds dezelfde) boventonen.
Het woord symfonie/sinfonia betekent letterlijk klank. In 1979 schreef ik een orgelstuk met de titel ‘Pneoo’, ook dit woord betekent ruim gezegd: adem, klank, ziel.
Mijn ‘Symphonies of winds’ voor blazers [1997] is een eerbetoon aan mijn vriend en leraar Ton de Leeuw [1926-1996]. Op zijn beurt was De Leeuw een groot bewonderaar van Strawinsky’s ‘Symphonies of wind instruments’ [1920]. En ook hij schreef als eerbetoon aan de grote Igor zijn ‘Symfonies of Winds’ gecomponeerd in 1963.
Een titel/genre met een rijke historie.
Feitelijk kan mijn compositie het best beluisterd worden als steeds wisselende klankpanelen. Het stuk bestaat uit vier delen:
Deel I ’Prelude’ is een onophoudelijke windstroom in verschillende tempi, klankkleuren en sonoriteiten. Flarden toonladders, stilstaande klank-kolommen, ostinate signalen, bizarre lage monsters en, van meet af aan, een visioen van een orgelkoraal van J.S. Bach.
Deel II, een ‘Fantasy upon a few notes’ is een ritselend fluisterstuk, met één kolossale klankzuil ergens in het midden: het huiveringwekkende Strawinsky-accoord, cijfer 74 uit diens ‘Symphonies of wind instruments’.
Deel III is een snelle dans, een ‘Tarantella’, met nog maar één doel: het van begin af beloofde Bachkoraal ‘Christum wir sollen loben schon’ uit Bachs Orgelbüchlein. Dit koraal klinkt tenslotte als een verre echo in een nagemaakt ‘houtblazers-orgeltje’.
In deel IV, de ‘Tombeau like a sarabande’ komen mijn drie grote voorbeelden nog eenmaal samen in een soort klinkend standbeeld: Bach, Strawinsky, De Leeuw. Feitelijk is mijn compositie één grote lofzang op de muziek en enkele van haar grootste klankmeesters.
Het doet me bijzonder goed dat mijn compositie [letterlijk: samenklanken van blazers] binnenkort in een mooi kader weer zal klinken: hulde aan Orkest Zuid en haar dirigent Jos van de Braak!
Daan Manneke
Componist
Breda, zomer 2021
-